مولوی امیرخان متقی فرزند مرحوم الحاج نادرخان به تاریخ 7 حوت 1349 (1970) در قریۀ زرغون ولسوالی نادعلی ولایت هلمند تولد شده است. خانوادۀ آقای متقی در اصل باشندگان ولایت پکتیا اند که بعدتر به هلمند نقل مکان نموده اند.
مولوی امیرخان متقی تعلیمات ابتدایی را در مسجد قریۀ خویش آغاز نموده و پس از کودتای کمونستان و تجاوز شوروی به عمر 9 سالگی با خوانواده¬اش به پاکستان هجرت نمود. در آنجا، علوم دینی و مروج را در مدارس مختلف دینی مهاجرین افغان فرا گرفت.
وی در سال¬های نخست جوانی جهاد مسلحانه علیه رژیم کمونست را در ولایت هلمند آغاز کرد. زمانی که رژیم کمونستی به رهبری داکتر نجیب¬الله سرنگون شد، آقای متقی نیز مانند شمار دیگر مجاهدین رو به اکمال تعلیمات ناتمام خویش آوردند.
در سال ۱۳۷۳ (1994)، پس از اینکه تحریک اسلامی طالبان در مقابل انارشیزم حاکم در کشور قد علم نمود، آقای متقی از ابتدأ با این تحریک پیوست و در چوکات این تحریک مبارزۀ خویش را پیش می¬برد.
مولوی امیرخان متقی از سیاستمداران شناخته¬شدۀ کشور در صحنۀ سیاسی معاصر کشور و از اعضای رهبری امارت اسلامی افغانستان است که در جریان حاکمیت نخست امارت اسلامی و اکنون در بخش¬های مهم سیاسی، فرهنگی با فعالیت و ادای مسوولیت سازنده، نقشی برجسته ایفا نموده است.
مولوی امیرخان متقی افزون بر وظایف رسمی اداری و عضویت در کابینه افغانستان، در موارد متعددی به عنوان مذاکره¬کنندۀ برجستۀ امارت اسلامی افغانستان نیز ایفای وظیفه کرده است.
آقای متقی ریاست هیأتی را به عهده داشت که از سوی مرحوم ملا محمد عمر مجاهد، رهبر امارت اسلامی برای گفتوگو با ائتلاف شمال اسبق گماشته شده بود که این هیأت تحت ریاست وی با ائتلاف یادشده در تاشکند با حضور کشورهای 6+2، سپس در عشق¬آباد و بار سوم با میانجی¬گری کنفرانس اسلامی در جده مذاکرات انجام داد.
آقای متقی تحت تحریک اسلامی طالبان و امارت اسلامی وظایف و مسوولیت¬های مهم ذیل را انجام داده است:
در سال ۱۳۷۳ (۱۹۹۴) پس از تصرف شهر قندهار توسط طالبان، مولوی امیرخان متقی به عنوان عضو شورای عالی طالبان منصوب شد و در همان سال مسوولیت رادیوی قندهار به او سپرده شد.
در سرطان 1374 (1995) به عنوان رئیس اطلاعات و فرهنگ ولایت قندهار.
در سال ۱۳۷۵ (۱۹۹۶)، پس از فتح کابل توسط طالبان، آقای متقی به عنوان سرپرست وزارت اطلاعات و فرهنگ و همچنین به عنوان سخنگوی رسمی امارت.
در سال ۱۳۷۸ (۱۹۹۹) به عنوان رئیس عمومی ادارۀ امور.
در حوت ۱۳۷۸ (2000) به عنوان وزیر تعلیم و تربیه منصوب شد و تا زمان حملهٔ ایالات متحده بر افغانستان در این سِمت ایفای وظیفه نمود.
مولوی امیرخان متقی در جریان اشغال امریکا و و دوره جهاد و مبارزه وظایف مهم ذیل را به عهده داشت:
ریاست کمیسیون فرهنگی امارت اسلامی.
در سال 2016 به عنوان رئیس دفتر رهبری امارت اسلامی افغانستان.
گماشته¬شدن به عنوان عضو هیأت مذاکره¬کنندۀ امارت اسلامی افغانستان به تاریخ ۲۰۱۹/۲/۱۲ جهت مذاکره با امریکایی¬ها در مورد پایان اشغال.
به تاریخ 6 جنوری 2021 الی پایان اشغال امریکا و غرب از افغانستان و پیروزی امارت اسلامی به عنوان رئیس کمیسیون دعوت و ارشاد، جلب و جذب امارت اسلامی افغانستان گماشته شد
آقای متقی به تاریخ ۱۶ سنبلهٔ ۱۴۰۰ (۲۰۲۱ سپتمبر ۷) پس از پیروزی امارت اسلامی و پایان اشغال امریکا، به عنوان سرپرست وزارت امور خارجه منصوب شد.